Rust in het veld
O u bent die man die voor de televisie was, u bent ook tegen het eierzoeken. Zo sprak een vrouw me aan die ik in een natuurgebied ontmoette. Ja ging ze verder, ik ben er ook tegen dat die eitjes mee worden genomen, maar ik durf dat niet zo te zeggen omdat ik wel heel lang in Friesland woon, maar uiteindelijk uit Holland kom. Het schijnt zo te zijn, als je buiten Friesland vandaan komt, en je bent tegen het eierrapen, telt je mening niet mee want je weet er toch niks van. Ik kan me beroepen op een geboren Fries te zijn, onze stamboom gaat terug tot het begin van de zeventiende eeuw, maar ik ben als natuurliefhebber en beschermer tegen het eierrapen, en heel veel geboren Friezen met me. Waarom zal ik direct uitleggen.
Weinig begrip
Wat was dat toch een vertoning, dit voorjaar in het veld met onze commissaris van de koningin Nijpels, mevrouw Andriessen van de provincie, en meerdere (belangrijke) personen waaronder ook de vinder van het eerste kievitseitje in het veld rond het kuiltje waar het in lag. En de nodige camera's er bij. Deze mensen zouden toch beter moeten weten. Dit is toch een vreselijke verstoring, en dan het eitje ook nog in de handen, en lotteren. Ze hadden toch moeten weten dat zo'n eitje, en de hele eerste broedpoging van deze kievit hierdoor op voorhand al als verloren moet worden beschouwd. En mochten die mensen daar komen, hadden ze daarvoor de vereiste vergunningen. Maar ach, als de hoogste ambtenaar van de provincie er bij is, die mag alles, die kan alles, en die doet alles. Dit gebeuren is een zeer slecht voorbeeld geweest. En past het de heer Nijpels, die zich voordoet als zo'n voorstander voor natuurbescherming te zijn (in woord en geschrift dan), om op voorhand dit te doen. Ware het niet beter dat zo'n persoon in zo'n functie zich neutraal op stelde. "Het snijdt me dwars door de ziel", dat zijn de woorden van de Opsterlandse burgemeester zo het afgedrukt staat in een krant. Nee, niet dat de vogels het slachtoffer zijn, maar dat het rapen van hun eieren verboden werd. Dat bevestigt hoe weinig begrip zo iemand heeft voor de natuur. Ware het ook niet beter dat een burgemeester in zijn positie zich meer neutraal opstelt.
Verstoring
Waarom de eieren niet rapen, waarom in de broedperiode, de meest kwetsbare tijd voor alle vogels, als het niet nodig is uit het veld te blijven? Ieder mens brengt door zijn aanwezigheid in het veld al verstoring teweeg. In de weilanden leven niet alleen de weidevogels als bodembroeders, maar ook veel andere soorten die weer proberen voedsel te bemachtigen ten koste van anderen. Denk maar aan kraaien en eksters, en sommige soorten meeuwen en roofvogels. En ook vossen en kleine marterachtigen zijn rovers. Vormen al die rovers een bedreiging. Nee, beslist niet, als de vogels maar de gelegenheid krijgen om hun broedgebied te verdedigen. Maar als er regelmatig mensen in het veld komen zoals eierzoekers, hebben ze niet of onvoldoende gelegenheid om zich tegen hun vijanden in te zetten. Ze worden steeds weer opgejaagd waardoor ze tijdelijk hun nest of jongen weer in de steek moeten laten.
Normaal gesproken vormen de natuurlijke predators geen bedreiging voor de vogelstand. Ze prederen op de zwakke en minder oppassende oudervogels die onvoldoende aandacht aan hun broedsel of nakomelingen besteden, zeg maar de minder begaafden. Die vormen voor hen de gemakkelijkste prooi. Zo blijven de sterken en oppassende vogels over die weer zorgen voor de meest gezonde nakomelingen. Je kunt het beschouwen als een natuurlijke selectie die nuttig is voor het voortbestaan van een sterke generatie. Daarom dus is rust in het veld van uitermate belang, zodat de vogels hun eigen problemen naar eigen wijze kunnen oplossen. Maar als ze steeds worden opgejaagd door het komen en gaan van mensen raken ze van slag.
Spoorzoekers
En dan de nazorg, het hoog gewaardeerde woord waarmee de eierrapende BFVWers hun aanwezigheid in het veld, en het recht om de eieren te rapen voor zich opeisen. Nazorg, zorg uitoefenen na een gepleegde daad. Als die daad niet gepleegd zou zijn zou zorg een beter woord zijn om daar waar het noodzakelijk is aan zorg te denken voor de vogels. Maar dan ook alleen als die noodzaak er is. Dat kan dan bestaan om een landbouwer bij te staan om de nesten te zoeken en te beschermen als hij werkzaamheden op het land moet verrichten. Om nestbeschermers te plaatsen als dat strikt noodzakelijk is als er vee in het land komt. Maar toch zo weinig mogelijk bij die nesten komen, en de eieren niet aanraken. Een vos heeft een slechte naam als rover van eieren en jonge vogels, maar dat valt naar onderzoek toch wel mee. Deze dieren jagen liever op muizen. Maar wij mensen leren deze prachtige en nuttige dieren met een slechte naam om op veel gemakkelijker wijze in het voorjaar aan prooi te komen. Als een mens door het land loopt op zoek naar de nesten van vogels, of deze controleert, geeft dit een reukspoor wat bij nacht door vossen wordt gevolgd. Vossen zijn nachtdieren, en nieuwsgierig. Zo brengt het spoor hem bij het nest waar de eieren liggen. Hij volgt het spoor verder en vind het volgende nest. En vervolgens zal hij dit weer doen. Zo is de mens eigenlijk de schuldige aan het verloren gaan van veel broedsels. Stokjes zetten als kenteken waar de nesten liggen is ook een aantrekkingspunt zoals elke verandering in het veld voor predators, zo ook voor kraaien en eksters. Als ze eenmaal weten dat daar buit voor hen ligt leren ze dat ook voor later. Om met het maaien een eilandje van gras te laten staan is ook zo'n aantrekkingspunt, een luilekkerland voor een predator. Immers, niet alleen het broedsel wat gespaard dient te worden wordt al ras gevonden, maar alles wat nog leeft na de maaibeurt zoekt een schuilplaats, en vindt dat in het kleine eilandje tussen het hoge gras wat er nog staat.
Stoppen
En dan de wijze zo er in het verleden geïnventariseerd werd, en zo het ook nu nog wel gebeurt. Het tellen van de nesten en eieren, en het registreren daarvan. Met een groep personen in een rij over een weiland lopen en dat op die manier afzoeken. Het is een grote verstoring waarmee eigenlijk gestopt zou moeten worden, wat veel vogelwachten ook hebben ingezien en er reeds mee gestopt zijn. Immers, vanaf een weg of pad is ook wel waar te nemen hoeveel, en welke soorten vogels er in een gebied voorkomen en broeden. En laat er dan een paar nesten minder worden geteld, met het lopen door het veld kunnen er ook broedsels onopgemerkt blijven. In mijn eigen archief van foto's die ik in het verleden maakte van activiteiten van de "Vereniging voor Natuurbescherming"vond ik nog een paar opnamen van zo'n twintig jaar geleden hoe we het toen deden, maar zo het niet moet. Rust in het veld, ik pleit er voor uit naam voor de vogels, uit naam voor de hele natuur.
| «« terug naar overzicht | « vorige column | volgende column » |