Schrijven over de natuur
"Voel je er voor een column te schrijven voor de internetsite van de Geaflecht?" Dat was een berichtje wat ik kreeg te lezen op mijn e-mail. Daar hoefde ik niet lang over na te denken. Schrijven over de natuur. De natuur waar ik mijn hele leven lang eigenlijk mee bezig ben. Als kind al zwierf ik rond door heide, bos en veld. Toen ik een jaar of vijf, misschien zes oud was vond ik mijn eerste schedeltje van een roek. Ik heb het nog steeds, en de verzameling is aardig uitgebreid. Sinds ik gestopt ben met mijn werk doe ik eigenlijk anders niks meer dan me bezig houden met alles wat er leeft, groeit en bloeit. Hele dagen ben ik er mee bezig. Nee, niet alle dagen in het veld. Na een dag veldwerk is er veel huiswerk. Ik wil niet alleen zien wat ik gevonden heb, ik wil er meer over weten. Ik wil weten welke plaats een plant, een dier, vogel, paddestoel of insect in de natuur heeft. De mensen hebben er een naam aan gegeven, maar dat is voor mij niet genoeg. Alles heeft een functie. Alles heeft zijn eigen wijze om te overleven. Daar wil ik dan meer over weten, en dat vereist speurwerk.
Column
En dan een column te schrijven voor de vereniging waar ik al zo lang bij betrokken ben. Hoe lang weet ik niet precies, maar al meer dan vijftig jaar. En hoe lang ik als bestuurslid heb gefunctioneerd heb ik ook niet bijgehouden. Het begon als vogelbescherming, maar dat moest veranderen. Een vogel kun je niet beschermen als je de biotoop niet beschermd, en er is toch meer dan alleen vogels? De naam werd veranderd, het werd "Vereniging voor Natuurbescherming". Toen kwam het eigen verenigingsblad, de "Geaflecht". En nu al bijna een jaar, en met groot succes op internet. En daar mag ik nu een column voor schrijven. Eens in de twee maanden zal deze vernieuwd worden. Schrijven over de natuur in de streek waar onze meeste leden wonen, Opsterland. Maar wel in een wijde Kring. De natuur kent geen grenzen. En laten we eerlijk zijn, wat er in Friesland leeft, groeit en bloeit, vinden we toch in ons hele land terug, en ook over de landsgrenzen.
Eenvoudige dingen
Schrijven over de natuur, over heel eenvoudige dingen, zoals de paardebloem. Het hele jaar door, zelfs in de winter als er een zachte periode is kun je ze vinden. Maar juist in deze tijd, zo vanaf mei tot half juni zijn er volop paardebloemen. Sommige graslanden die nog op de ouderwetse manier bewerkt en bemest worden zijn geel door de bloesem van deze planten. Doordat er zo veel zijn, en doordat we ze bijna het hele jaar zien, en ook doordat ze bijna overal te vinden zijn, kijken velen er niet meer naar om. Ze zijn zo gewoon. Maar heb je wel eens een paardebloem goed bekeken, wel eens aandachtig gekeken hoe schitterend de bloeiwijze is? En weet u dat er een groot aantal soorten paardebloemen zijn? En dat er een boek bestaat dat alleen over paardebloemen, de biologie van deze plant, en alle soorten bestaat? En dat de paardebloem al een hele oude plant is? En dat je de bladeren als sla kunt eten, maar ook als groente kunt koken? En dat je van de wortels koffie kunt maken? Een veelzijdige plant dus, de gewone eenvoudige paardebloem die we overal kunnen vinden.
Paardebloem
In een zandbodem kan de lange penwortel van een paardebloem wel tot een meter, en zelfs nog dieper steken. In de schaduw, en vooral als ze tussen hoog gras of struiken groeien kan de bloemsteel soms heel lang worden om voldoende licht op te vangen. De langste steel is gevonden in het Drentse Orvelte, deze was 1,62 meter lang. Deze is ook opgenomen in het "Guiness book of records". En waarom is de piek van bloei juist in het voorjaar? Als de bloemen uitgebloeid zijn, de zaden rijp zijn, hangen deze aan die mooie parachuutjes die meegevoerd moeten worden met de wind om over grote afstand verspreidt te worden. Dan is het gras nog niet zo hoog, steken de bloemkoppen nu met witte pluisterbollen boven het gras uit, en worden de zaden gemakkelijk meegenomen. Van al dat zaad gaat er veel verloren, maar daar heeft de natuur rekening mee gehouden. Variërend van de soort kan een bloemhoofd wel tussen de vijftien tot vierhonderd bloemen bevatten.
Oude plant
Paardebloemen zijn al heel oude planten.Op verschillende plaatsen zijn fossiele resten gevonden, al zijn die maar beperkt. De oudste vondsten zijn fossielen van zaden uit het Mioceen, gevonden in Rusland, zestien miljoen oud. Dit waren primitieve paardebloemen, maar hun voorvaderen ontwikkelden zich waarschijnlijk in de Himalaya, meer dan vijfenzestig miljoen jaar geleden.
Lange geschiedenis
Paardebloemen hebben al een lange geschiedenis achter de rug. Ze hebben zelf een manier ontwikkeld om zich tot in verre streken te verspreiden, en zijn doorbij later nog geholpen door de mens. Ze groeien en bloeien op ieder erf, en proberen in elk gazon hun wortel de grond in te krijgen. Veel mensen steken ze uit, ze vinden dat die wilde planten daar niet thuis horen. Nee, zo ben ik niet. Als ik buiten de deur kom kijk ik uit over ons erf met bloeiende paardebloemen. Ik heb bewondering voor deze planten dat ze zo'n lange evolutie hebben overleefd. Ik vind het een van de allermooiste bloemen die we kennen, die doodeenvoudige, die hele gewone paardebloem.
| «« terug naar overzicht | volgende column » |