Zuchten onder een hittegolf

Tropische temperaturen, welkom? Ach, als het koud is, is het vaak te koud. Als het droog is, is het te droog. Is het nat, dan is het al gauw weer te nat. En nu was het warm, te warm, naar menigeen zijn opvatting. Een hittegolf, het was warm. Records werden gebroken, en dat zal doorgaan, net als in de sport. Schaatsen, hardlopen, wielrennen en zwemmen, geen record blijft overeind. Waar is het einde.

 

Een kwestie van aanpassen

Olifandsrups
Olifandsrups

En zo is het ook met ons klimaat. Zorgen maken over het opwarmen van onze aarde? Broei-kaseffect? Maar sinds er leven is op onze aarde zijn die toestanden veel erger geweest. Met het rondtollen van onze planeet in het heelal wordt er beslist of we het warm hebben of koud, nat of droog. Het is een kwestie van aanpassen, en wie of wat daar geen antwoord op heeft, jammer dan is het gebeurd. Zo lang er leven op aarde is, vijfendertig honderd miljoen jaren, zijn al zo veel levensvormen de revue gepasseerd, en het huidige leven is er ook niet voor eeuwig. Over honderden miljoenen jaren zijn er grote schommelingen geweest in de gemiddelde temperatuur op onze aarde. Het was veel warmer dan heden. Het leven wat er toen was heeft zich aangepast, wat dat niet kon stierf uit. Het is kouder geweest dan tegenwoordig, Ook toen heeft het leven zich aan moeten passen, of uitsterven. Er waren lange natte, maar ook droge perioden, en zo zal het doorgaan. Doch in een mensenleven verandert er maar weinig. Warme zomers en koude winters waren er, en zullen er blijven. Maar wat wij als mensen teweeg brengen aan afbraak in het ecologische proces, dat is in een mensenleven meer dan duidelijk waar te nemen. En daaraan komt nog steeds geen einde.

 

Emigranten uit Europa

Kleinavondrood
Kleinavondrood

Er staan mensen voor de deur met een grote vlinder in een pot. Zo groot, ik denk dadelijk aan een doodshoofdvlinder. Daar heb je het al, een vlinder die eigenlijk in het zuiden van Europa of Afrika thuis hoort. Maar ieder jaar trekt er een aantal in noordelijke richting en zo ook hier gevonden worden. Een paar keer heb ik er één gezien. Ook zo'n prachtige rups is me een keer gebracht. Het is familie van de pijlstaarten. Maar met al mijn fantasie, ik kan er geen doodshoofd op vinden. Dan de lectuur er bij. Het blijkt een windepijlstaart te zijn, een beetje kleiner dan een doodshoofdvlinder. Ook een emigrant uit Zuid Europa, Afrika en Azië. Laat me een dag later een e-mail krijgen met een foto er bij en de vraag, wat voor vlinder is dit. Ik wist het uit mijn hoofd, ook een windepijlstaart. Een paar dagen later staat het in de krant, er is weer één in Friesland gezien. In warme zomers, en nu was het in heel het zuiden en midden van Europa tropisch warm, komen er meer naar het noorden dan in koele zomers. Regelmatig komt er in deze tijd iemand met een rups, of er wordt gebeld zoals een paar dagen geleden. We hebben hier een heel vreemd beest, het heeft napjes aan de poten, en een hoorntje op zijn kop of staart. Is het een rups is mijn vraag. Dan is het wel een grote is het antwoord, hij zat in de tuin, kunnen we even langs komen? Ik had al een boek geopend klaar liggen voor ze er waren met de olifantsrups. Ja, dat was hem. En dan vraag ik, bekijk hem goed, laat hem aan iedereen zien die belangstelling heeft, maar laat u hem alstublieft weer los waar u hem vond. En dan laat ik ook een afbeelding zien van de prachtige vlinder, in dit geval klein avondrood die er na de verpopping uit komt. Een ander telefoontje, ik heb een heel vreemd beest, het lijkt wel een klein slangetje met vier felle ogen op zijn kop. Dat is dan wel een heel vreemd beest. Het was ook een olifantsrups. Groot voor een rups, maar klein voor een slang. De vlekken, felle ogen, zijn een waarschuwing voor vijanden die het op de rups gemunt hebben.

 

Saaie vlinder

Rups Bont schaapje
Rups Bont schaapje

De mooiste van de pijlstaarten vind ik de rups van de ligusterpijlstaart. Ook in deze tijd worden die vaak waargenomen, ieder jaar worden er wel een paar gebracht, of wordt er over gebeld. Voor mooie kleurige rupsen wil dat niet altijd zeggen dat dit ook geldt voor de vlinder die daar na de verpopping uit komt. Zo zat er een prachtige geel-bruine, langharige rups van het bont schaapje op een blad van een esdoorn. Toen ik een afbeelding liet zien van de vlinder was het commentaar, wordt dat zo'n saaie vlinder.

 

Een tropische verrassing

Bij de Zwarte Haan lopen een paar flamingo's op het wad. Exotisch aandoende vogels. Hun leef en broed gebieden liggen ook meer in de warme landen, ondanks dat ze vaker worden waargenomen in ons land.

 

Felle rovers

Met schrik lees ik een bericht in de krant dat er zonnebaarzen zijn waargenomen in de Schapepoel, een natuurgebied van "It Fryske Gea". Deze uitheemse vissen, zouden zich te goed doen aan de larven van libellen, waar dit gebied rijk aan is. Waarschijnlijk daar door iemand in gebracht staat er bij. Dat kan wel, maar wie doet zoiets nu. Maar in een afgesloten water, of in een nieuw gegraven waterpartij zal in verloop van tijd ook vis komen zonder dat iemand ze daar uitzet. Door vogels kan het kuit worden over gebracht, en dat zou hier ook het geval wel kunnen zijn. Reigers staan zo vaak in of bij een hobbyvijver tot grote ergernis van de bezitter, en de Schapepoel wordt ook vaak door deze vogels bezocht. Zonnebaarzen zijn een familie van meerdere soorten die uiteenlopen in grootte van vijftien centimeter tot wel een halve meter, en voorkomen in Noord Amerika. Er zijn mooie fel gekleurde soorten bij die geliefd zijn bij aquarium liefhebbers en in vijvers. Het zijn allemaal rovers tot felle rovers, en daarom is het jammer dat deze gebiedsvreemde vissen hier in de natuur terecht komen. Je kunt je afvragen hoe komen ze er in, maar nog groter is de vraag, hoe er weer uit, want dat kan nog erg moeilijk worden. Als ze in een aquarium worden gehouden denk je direct aan de tropen. De mooie gekleurden komen vooral voor in de Everglades in Florida, niet tropisch, maar wel in de warmere gebieden, maar ook wel noordelijker. Ze kunnen grote schade teweegbrengen aan onze inheemse fauna en flora. Hieruit blijkt maar weer al te goed dat vreemde gasten, al hoe mooi en kleurig ze zijn, geweerd moeten worden.

 
Hans Baron (september 2003)

«« terug naar overzicht« vorige columnvolgende column »